Redder van progressief Den Haag

Op het nippertje won D66 de vorige verkiezingen van de PVV. De democraten waren ook meteen voor het eerst de grootste partij van de stad. Volgens henzelf betekende dat een ‘breuk met de oude politiek’. En inderdaad, tot dan toe was de leiding in de stad lang ten deel gevallen aan de VVD dan wel de PvdA.

Dus er veranderde het een en ander. ‘D66 slaat niet met de vuist op tafel,’ werd er geschreven. ‘Hoe de wind waait, waait D66,’ was een veelgehoorde klaagzang in de wandelgangen van het stadhuis. En inderdaad: op de beslissende stem van de democraten was vaak moeilijk een peil te trekken.

De huidige lijsttrekker Robert van Asten is de eerste die toegeeft dat de bestuursstijl de afgelopen vier jaar anders, en ook wel wat rommelig, was. “Maar dat maakt het juist interessant.” Daar komt bij: “We zijn geen machtspartij van ‘u moet en u zal’.” Dus wethouders die niet automatisch regelen dat hun fractie voor een voorstel stemt? Hoort erbij, maar is met name voor de VVD en de PvdA even wennen.

Behalve rommelig bestuur van de stad was het ook nogal eens raak in de D66-fractie. Toen voormalig partijleider en wethouder Ingrid van Engelshoven vertrok, ontstond er enorme ruzie over wie haar moest opvolgen. Voorkeurskandidaat van de partij Saskia Bruines kon niet op steun van de complete fractie rekenen, omdat raadslid Rachid Guernaoui zich eveneens kandidaat stelde. Een splitsing en een behoorlijke crisis waren het gevolg. Er was zelfs landelijke inmenging nodig. De kwestie werd zo op de spits gedreven, dat een stemming in de gemeenteraad nodig was over wie de nieuwe D66-wethouder zou worden. Daarbij bleek dat ook niet alle collegepartners Bruines steunden. Misschien was het wel handig geweest om op dat moment met de vuist op tafel te slaan.

Herkenbaarheid

Doordat D66 vier jaar lang heeft geopereerd in de marges van zowel links als rechts, blijft de herkenbaarheid wat minder. Nu alle andere partijen ook naar het (groene) midden bewegen, wordt dat des te belangrijker. Dus gaat er in het verkiezingsprogramma veel aandacht uit naar onderwijs, hoogdravende projecten als The Hague Security Delta en andere topsectoren waar veel geld in gaat zitten (tot onvrede van velen, door gebrek aan resultaat). Ook kiezen de democraten in hun verkiezingsprogramma expliciet voor de fiets op nummer één.

De auto wordt misschien zelfs geweerd uit het centrum, en in plaats van een vage ‘gezondheidszone’ wordt nu gepleit voor een heuse milieuzone waarbij de meest vervuilende voertuigen niet meer worden doorgelaten. In het college gooide D66-wethouder Tom de Bruijn nog meerdere keren de handen in de lucht als het over luchtkwaliteit ging. De VVD had nu eenmaal die duurdere tweede parkeervergunning uitonderhandeld en de milieuzone ging er afgelopen periode niet komen. Nu de VVD groen is afgeslagen en D66 duidelijker kiest, moet het geen probleem meer vormen.

In de eerste weken van de campagne leek het alsof D66 opnieuw de grootste partij ging worden. Maar de laatste peilingen laten een terugval zien. De VVD en Groep de Mos rukken op. Robert van Asten probeert strategische linksstemmers aan zich te binden door te waarschuwen voor de ‘ruk naar rechts’ die de stad maakt. Hij is daarom de hoop en de redding voor progressief Den Haag. Hij schetst de populisten aan de ene kant als moderne rattenvangers van Hamelen en aan de andere kant als idealisten die niet bereid zijn vuile handen te maken.

De laatste fase wordt dus een spannende, want wie de grootste wordt, mag het voortouw nemen in de collegeonderhandelingen. Met twee rechtse concurrenten zou de tactiek van Van Asten weleens kunnen werken. Duurzaamheidsconcurrent GroenLinks – die niet ver achterloopt in de voorspellingen – tekent daarbij aan dat D66 net zo goed over rechts kan gaan regeren als over links. Wederom: je weet het maar nooit met die middenpartij.

| Illustraties: Sebastiaan Boot

Wilt u meer lezen over de gemeenteraadsverkiezingen van 21 maart? Neem dan een abonnement op DHC.