Tonke Dragt (1930-2024) vond dat kinderen recht hebben op goede boeken
De koningin van de jeugdliteratuur, de Haagse schrijfster Tonke Dragt, is overleden. ‘De brief voor de koning’ blijft haar bekendste boek.
‘Tiuri lag geknield op de stenen vloer van de kapel en staarde naar de bleke vlam van de kaars die voor hem stond’. Via deze eerste zin zijn honderdduizenden en internationaal mogelijk zelfs miljoenen kinderen het boek ingetrokken dat een van de grootste successen zou worden van de jeugdliteratuur, ‘De brief voor de koning’. De Haagse auteur Tonke Dragt schreef het in 1962. Dragt overleed vrijdag (12 juli) op 93-jarige leeftijd in haar woonplaats Den Haag.
‘Met haar dood verliest de Nederlandse jeugdliteratuur een van haar meest fantasierijke stemmen,’ aldus uitgeverij Leopold, die het overlijden bekendmaakte. Haar naam zal altijd worden genoemd in één adem met dat ene boek en het vervolg erop, ‘De geheimen van het wilde woud’. Maar zelf kreeg ze later ‘een beetje genoeg’ van het boek, dat in 34 talen werd vertaald. Al was het maar omdat ze nog veel meer boeken schreef, zoals ‘De zevensprong’ (1966) en ‘De torens van februari’ (1973).
Maar of ze het nu wilde of niet, ‘De brief’ bleef aandacht trekken en successen opleveren. Het boek werd in 2004 bekroond met de Griffel der Griffels, voor het beste kinderboek van de afgelopen vijftig jaar. In 2008 volgde de verfilming door Pieter Verhoeff. Later kocht Netflix de internationale rechten om een Engelstalige filmserie op basis van ‘De brief’ te produceren. De opnamen werden gemaakt in Nieuw-Zeeland en Praag. De serie werd uitgebracht in 2020.
Eerst tekenlerares
Tonke Dragt werd in 1930 geboren in Batavia (Nederlands-Indië). Tijdens de Tweede Wereldoorlog zat zij met haar moeder en zussen in een Jappenkamp. Daar is ze gaan schrijven, ‘omdat er niets te lezen was’, zoals ze later vertelde. In 1948 kwam de familie naar Nederland. Ze deed eindexamen HBS en ging naar Academie van Beeldende Kunsten (KABK) in Den Haag, waar ze werd opgeleid tot tekenlerares. Eenmaal voor de klas vertelde ze vaak verhalen. En de leerlingen hingen aan haar lippen.
Zo werd Dragt uiteindelijk van tekenlerares schrijfster. In een interview met de NOS vertelde ze dat tot haar ergernis kinderboeken lang niet serieus werden genomen. Ze vond kinderen recht hebben op ‘goede boeken’, zoals ze dat ook hebben op gezond eten en leuke kleren.
Samenwerken
Een nieuwe stap in haar carrière zette Dragt rond 2020 door te gaan samenwerken met schrijver Rindert Kromhout. In 2021 verdween van hen samen ‘Wie achter deze deur verdwaalt’. Het zou haar laatste boek worden. Maar postuum zal nog ‘De schat van de blauwe boekanier’ uitkomen, maakte Kromhout zaterdag bekend in het radioprogramma De Taalstaat.
Het is een vervolg op het zestig jaar geleden uitgekomen kinderboekenweekgeschenk, ‘De Blauwe Boekanier’. Het boek verschijnt dit najaar, rond de Kinderboekenweek. Volgens Kromhout waren de boeken van Dragt ‘tijdloos’. “Onder andere omdat Tonke zich nooit iets van modes heeft aangetrokken. Modieuze boeken komen en gaan, tijdloze boeken blijven bestaan. Tonke is altijd haar eigen weg gegaan.”
Tonke Dragt kreeg in 1976 de Staatsprijs voor kinder- en jeugdliteratuur voor haar hele oeuvre. In 2001 werd ze benoemd tot Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw.