Elias van Hees: ‘Mensen zonder zelfspot vind ik eng’

Elke vijf jaar verhuisde het gezin. “Dus je landt nergens. Eigenlijk ben ik altijd een soort buitenstaander geweest. Het wrange is dat je dat pas véél later in perspectief gaat zien. Als kind voel je dat het niet klopt, maar het is alsof je wordt gehersenspoeld. Mijn vader vond ook vaak dat de buitenwereld het had gedaan. Dus je groeit op in een isolement. Het komt snel neer op een wij-zijgedachte. Dat is het gevaarlijke. Geloof is iets wat je heel makkelijk kan gebruiken om mensen onder de duim te houden, dat heb ik er wel aan overgehouden. Pas als je het kaartenhuis ziet, kan je het gaan afbreken. In die zin zal ik altijd – laat ik het neutraal zeggen – vrij kritisch staan tegenover elke vorm van godsdienst en hoe die in de maatschappij wordt toegepast. Mensen vinden het heel veilig om in kadertjes en patronen te denken. Op een gegeven moment ga je zien hoe een samenleving werkt en hoe groepen leven. Daar was ik me vroeger wat minder van bewust.”

Of de weerstand tegen religie voor hem de reden was om zich aan te sluiten bij de PVV, weet Van Hees niet zeker. “Misschien wel, achteraf.” Het ging hem ook om politieke correctheid. “Daar heb ik echt een allergie voor. Als je mensen serieus neemt, moet je ook het slechte verhaal durven vertellen. Maar dat vindt men moeilijk. Ik ben veel te eerlijk en veel te direct voor de politiek, dat heb ik in die tien jaar wel gemerkt.”

Boksbal

Zijn politieke interesse werd gewekt door Pim Fortuyn. “Ik ben zelf een wat vreemde vogel en ik voel me ook aangetrokken tot vreemde vogels: eenzaam, dapper en onafhankelijk.” Toen Van Hees bij de PVV begon, woonde hij nog thuis en studeerde Media en Cultuur in Amsterdam. Daar had hij zich naar opgewerkt, want op zijn dertiende kreeg hij een vmbo-advies. “Ik zat niet lekker in mijn vel. Op school ook niet, ik was een soort boksbal. Ik had ook fysiek een achterstand tot ik een jaar of vijftien was. Ik ben heel zelfstandig.” Een overlever? “Ja, dat denk ik wel. Ik kan me goed aanpassen, aan situaties en aan mensen. Dan moet je oppassen voor je eigen profiel, dat je niet een soort… doorgeefluik wordt van iemand. Maar ik kom elke keer weer bovendrijven, tot irritatie aan toe bij dezen en genen. Daar moeten ze maar aan wennen.”

“Je komt in het leven heel veel mensen tegen die je iets leren, bijna iedereen.” Na een korte pauze: “Aan sommige mensen die in je leven komen, heb je helemaal niks. Heb ik dat echt gezegd? Ik ben sowieso geen kuddedier; mijn opleiding was linksig, dus ik was rechts. Ja, je kan me wel een dwarsligger noemen. Een spiegel voor mensen en dat is irritant. Ik ben soms ook irritant!” Hij lacht. “Maar ik heb wel zelfspot. Als mensen dat niet hebben, is dat voor mij ook een grote, dikke, vette rode vlag. Dat vind ik echt eng.” Ook tegen zijn christelijke opvoeding heeft Van Hees zich afgezet. “Natuurlijk. Net als dat ik me heel druk heb gemaakt over de islam. Maar uiteindelijk kan je alles positief of negatief uitleggen. Heel veel valt of staat met mensen. Het is daarom zaak dat er een gezonde balans is, en dat je met elkaar in gesprek blijft.” Religieus wil hij zichzelf niet noemen: “Spiritueel, maar dat klinkt zo stom.”

Het boeddhisme vindt hij interessant. “Ik doe veel met mindfulness en meditaties om rust te creëren in de chaos. Je hersenen hebben een lerend vermogen. Als je bepaalde dingen meer aandacht geeft, word je er beter in. Waaronder filteren. Want de gedachten stoppen niet. Ik ben zelfs van mijn vliegangst af.”

“Ik probeer nu op zondag zo min mogelijk te doen. Dat is dan het meest christelijke aan mijn leven.” Hij lacht. “Je moet er comfortabel mee worden dat je niet altijd aan hoeft te staan; op tijd loslaten wat je niet meer nodig hebt. Dat is een dingetje. Ik heb natuurlijk heel veel gedaan. Als je terugdenkt, denk je van alles. Over de sfeer van bepaalde momenten. Over groepen waarin je actief bent geweest. Uiteindelijk leer je ervan als het goed is. Alles in de wereld is continu in beweging, wij zelf ook. Laten we minder oordelen, minder meningen verkondigen, minder zeiken. Waarom zou je? Er is gezeik. Mensen overlijden, er is ziekte, er is ellende. Doe er wat aan als het kan en pieker niet over wat niet kan, laat los wat je niet kan beïnvloeden. Dat is helemaal niet makkelijk. Ieder mens heeft zijn eigen paar schoenen. Dit zijn mijn schoenen. Veel motivatie kwam voor mij uit pijn, nu komt het vooral uit inspiratie. Ik wil nog naar de overstijging. Dat ik handel vanuit de liefde. Dat het me echt allemaal niet meer raakt, dat mijn eigen ego er helemaal niet meer toe doet. Ego is niet goed, ego is onzekerheid. Het is nooit een kracht. Ik kan me nog herinneren dat Jozias van Aartsen (oud-burgemeester van Den Haag , red.) iets zei over verdraagzaamheid in de gemeenteraad en dat ik dacht: wat verschrikkelijk soft. Nu denk ik: dat is juist kracht.”

Extremen

Dat zijn politieke loopbaan voorbij is, lucht op, maar Van Hees heeft er geen spijt van. “Het zijn altijd die extremen, de uitersten. Dat is ook iets wat ik opzoek, de extremen. Spanning wordt een beetje je comfortzone. De politieke jaren zijn goed geweest, ook om erachter te komen wat ik niet wil. Het geeft een kijkje in de keuken en ik kan zeggen: het gaat om belang en achterban. Ja, met de kennis van nu zou ik dingen anders doen. Maar het is een irrelevante vraag, want je kunt niet meer terug. Het leven is een wedstrijd van op tijd dingen loslaten; achterlaten wat je niet meer nodig hebt. Mensen vallen weg, structuren vallen weg. Daarom probeer ik van alles wat op mijn pad komt het beste te maken. Het verklaart misschien ook waarom ik elke paar jaar iets anders ben gaan doen.” Hij denkt even na. “Maar dat komt ook uit een stukje bevestiging wat je als kind niet hebt gehad. Ik kan enorm overcompenseren, ook in het ‘pleasen’ van mensen. Daar ben ik nu wel een beetje klaar mee, sinds een paar jaar. Dat zeg ik lachend. Laat mij maar mensen positiviteit en plezier brengen, laat dat dan mijn lotsbestemming zijn.”

Dat vindt hij in zijn werk, als radio-dj, maar zeker ook in de muziek. De nieuwe single kwam tot stand in de studio van Jeffrey Heesen. “Hij heeft een dijk van een stem en tientallen miljoenen streams. In mijn genre is hij een van mijn grote voorbeelden.” Na de aardbevingen in Syrië en Turkije hield Giro 555 een veiling om geld op te halen. Heesen bood een schrijfsessie aan. “En daar zou een demo uit komen. Daar heb ik toen op geboden. Dus geld voor het goede doel én iets van mijn bucketlist afgestreept. En het is een heel mooi liedje geworden over de liefde. Dat je van tevoren weet dat er iets moois gaat gebeuren, dat je de ontmoeting van je leven hebt met iemand.”

Dat Van Hees Nederlandstalige muziek zingt, is heel vanzelf gegaan. “Ik denk dat er heel veel kracht zit in je eigen taal. Het komt harder binnen.” Muziek moet een hobby blijven, maar hij heeft wel een droom: “Een nummer maken dat veel voor mensen betekent. Zoals ‘Geen kind meer’ van Karin Bloemen, of ‘Maskers af’ van Marco Borsato. Dat is niet aan het grote publiek besteed, maar dat is niet erg.”

_{Zaterdag 2 september is Van Hees als zanger te zien in The Beachroom in Scheveningen.}

CV ELIAS VAN HEES

Geboren: 1987, Gelderland

Opleiding: Havo, Johannes Calvijn, Rotterdam; Communicatie en Informatiekunde, Hogeschool Rotterdam; Master Nieuwe media & digitale cultuur, UvA

Carrière: Commissielid Provinciale Staten Utrecht (2011-2012); beleidsadviseur PVV-fractie Tweede Kamer (2011-2018); raadslid in Den Haag (2014-2017); woordvoerder en politiek adviseur Hart voor Den Haag (2018-2021); bestuursadviseur en woordvoerder gemeente Westland (2021-2023); radiopresentator Den Haag FM (2022-heden); woordvoerder Verbond van Verzekeraars (2023- heden)

Muziek: ‘Het meisje van de bakker’ (2019), ‘Alweer een jaar voorbij’ (2019), ‘Stel dat’ (2020, ‘Hou me vast’ (2021, met Stephanie Paulino), ‘Iemand als jij’ (2021), ‘Het leven is niet te koop’ (2022), ‘Ode aan de barman’ (2023) en ‘Ik wist het’ (2023)

Privé: Gehuwd