Met fictie en documentaire ontleedt Firma Mes het zorgsysteem
In ‘Medicijn’ legt Firma Mes de rol van de farmaceutische industrie onder de microscoop. Wat mag een pil kosten?
Het leven is een ziekte met gegarandeerd dodelijke afloop, hoor je wel eens. Intussen nemen de zorguitgaven in Nederland elk jaar toe, onder meer door vergrijzing, betere diagnosemethoden en een hogere levensverwachting. En dat is politiek een heet hangijzer. De kern van de discussie draait om balans. Tussen betaalbaarheid voor de samenleving en rendement voor bedrijven, tussen toegang tot zorg en kostenbeheersing en tussen marktwerking en overheidsregie.
“De zorgkosten zijn uitgegroeid tot bezuinigingspost,” constateert Daan van Dijsseldonk, vaste acteur bij het Haagse theatercollectief Firma Mes. “In verkiezingsprogramma’s en lijsttrekkersdebatten van de afgelopen tijd werd het bevriezen van het basispakket aan de orde gesteld. Dat konden we niet bevroeden toen de repetities begonnen.”
Je wordt in de voorstelling ook bijgepraat over vooroordelen die een rol spelen
In een mix van fictie en documentaire biedt de voorstelling ‘Medicijn’ een verhelderende blik op mechanismen die schuilgaan achter onze gezondheidszorg – en op mensen die daarin hun weg moeten vinden. Hoe zit de farmaceutische wereld in elkaar? Mogen afslankmedicijnen in het basispakket? En cosmetische ingrepen? Ethisch wordt het al snel veel ingewikkelder zodra een levensverlengend of -reddend medicijn op de markt komt dat schier onbetaalbaar wordt gehouden. Wat is een mensenleven in termen van geld eigenlijk waard?
Interviews
Met ‘Medicijn’ zet Firma Mes een luikje open naar een wereld die voor velen als een oester gesloten blijft. Op basis van interviews met patiënten, wetenschappers en farmaceuten reconstrueerde Mes in samenspraak met schrijver Maurits de Bruijn (genomineerd voor de Boekenbon Literatuurprijs en de Libris Literatuurprijs en winnaar van de Winq awards 2025) de ontstaansgeschiedenis van een levensreddend medicijn – en wat dat kan betekenen voor iemand die van de ene op de andere dag patiënt is geworden.
We verkrijgen inzicht in de zorgindustrie aan de hand van Jeffrey (een gastrol van Fjodor Jozefzoon, genomineerd voor de Theo d’Or 2024). De jonge man krijgt de diagnose hepatitis C voor zijn kiezen. Dat gegeven wordt verweven met de ontwikkeling van een revolutionair geacht geneesmiddel dat Jeffrey kan redden.
De wereld van de farmacie kenden we niet goed
Welke onderhandelingen en goedkeuringen zijn er in de spagaat tussen farmaceut, overheid, investeerder, maatschappij en patiënt? Ze komen niet allemaal letterlijk terug in de voorstelling, maar hangen er wel mee samen. “Het financiële aspect is natuurlijk voortdurend aanwezig,” zegt Van Dijsseldonk, “maar je wordt in de voorstelling ook bijgepraat over vooroordelen die een rol spelen, met vooringenomenheid die samenhangt met bijvoorbeeld kleur, leefwijze, geaardheid of gender.”
Morele afwegingen
Ten tijde van Covid werden hun ogen geopend. “Toen zijn we veel wijzer geworden over achterliggende processen, vroegen we ons steeds meer af welk mensbeeld, welk wereldbeeld ten grondslag ligt aan de handelwijze van farmaceuten. Draait het echt louter om hun eigen verdienmodel of maken ze ook morele afwegingen?” In de voorstelling speelt Van Dijsseldonk de levenspartner van Jeffrey. “Als partner kom je soms net zo voor het blok te staan,” zegt hij. “Aftakeling, stigmatiserende verwensingen en afhankelijkheid zetten onderlinge verhoudingen op scherp.”
Met ‘Medicijn’ kiest Firma Mes opnieuw voor onderzoekstheater, zoals eerder met onder meer ‘De Vierde Macht en ‘Rishi’. “De wereld van de farmacie kenden we niet goed,” bekent Van Dijsseldonk, “maar we ontdekten al snel dat we die tot ontsluiting wilden brengen.” Is het alleen kommer en kwel in ‘Medicijn’? “Natuurlijk niet!”, riposteert hij. “Er is ook hypnotiserende muziek en er zijn als vanouds onze scherpte en humor.”
‘Medicijn’, Firma Mes, dinsdag 4 tot en met vrijdag 7 november (première) en zaterdag 28 februari 2026, 20.15 uur, Theater aan het Spui. Donderdag 12 februari 2026, 20.15 uur, Theater Dakota. Meer informatie: www.firmames.nl
De redactie biedt u dit verhaal gratis aan. Meer Haagse verhalen? Neem een (proef)abonnement op weekkrant Den Haag Centraal. Elke donderdag in de bus. De krant is ook verkrijgbaar bij onze verkooppunten.
