Kunst als protest van Wit-Russische kunstenaars
Wit-Russische kunstenaars verheffen hun stem in Den Haag, stad van vrede en recht. Een ‘kritische polyfonie’ over Belarus.
‘Screams of the Silenced’ heet de tentoonstelling, vrij vertaald: kreten van geketenden. Zo voelden ze zich, de kunstenaars in Wit-Rusland, of Belarus zoals ze hun land zelf noemen. Velen van hen zijn uitgeweken, een aantal ook naar Nederland. In kunstcentrum The Grey Space in the Middle aan de Paviljoensgracht tonen ze nu hun kunst, die een protest is tegen de verkiezingsfraude en de onderdrukking van bijna elke vorm van vrijheid door de dictator Aleksandr Loekasjenko. “We hebben ons als Belarussische kunstenaars in Nederland één jaar na de verkiezingsfraude georganiseerd,” vertelt een woordvoerder, die liever niet bij naam wordt genoemd. “Meer dan dertig kunstenaars doen mee. We willen een zo breed mogelijk overzicht laten zien van kunstvormen: schilderijen, affiches, geluidskunst, video, muurschilderingen, textiel. Tezamen een kritische polyfonie over Belarus.”
Werken in Wit-Rusland onmogelijk
De noodzaak van de expositie en het protest dat ervan uitgaat werd recent nog aangetoond, vinden de kunstenaars. Ze wijzen op de affaires rond de atlete Kristina Timanovskaja in Tokyo, die naar Polen vluchtte. En op de verdachte dood van de activist Vitali Sjisjov, die opgehangen werd gevonden in een park in Kiev. Als kunstenaar werken is in Wit-Rusland nu feitelijk onmogelijk door de censuur. Daarom worden nu op vele plekken in Europa manifestaties gehouden. De kunstenaars voelen zich hier vrij, maar maken zich wel zorgen over hun achtergebleven familie en vrienden. Zelf maken ze vaak gebruik van een kunstenaars- of studievisum.
De witte zalen van The Grey Space zinderen donderdagmiddag van de activiteit. Overal zijn kunstenaars bezig. Alena Davidovich werkt aan een muurschildering: tralievensters en bloemen in roze en paars. “Ik wilde het ook weer niet te somber maken. Dus tralies als verwijzing naar de onvrijheid en bloemen als teken van hoop. Ooit wordt het beter.” Ze wist met witte verf een stukje van de compositie uit en blijft in gedachten verzonken staan. Misschien is ze even terug in Minsk. Tasha Arlova, die in Amsterdam woont en werk, maakte de korte film ‘Dear revolution’ waarin ze vanuit haar rustige Hollandse appartement als het ware telefoneert met ‘de revolutie’. Moet ze terug naar Minsk om deel te nemen aan de protesten? Ze gaat. In de film levert dat een zwart gat op met onheilspellende geluiden van sirenes en schreeuwende mannen. En uiteindelijk de verzuchting dat de revolutie niet is voltooid. Nog niet.
Wand met affiches
Eén wand van de expositieruimte is volledig beplakt met politieke affiches. Ook dat is een kunstproject, een soort community art, legt Maxim Tyminko uit. “We hebben een website gemaakt waarop iedereen zijn eigen affiche-ontwerp kan plaatsen. Het is een groot succes. Er staan al honderden ontwerpen op.” Sommige posters zijn expliciet, zoals Loekasjenko als een soort vampier, andere meer poëtisch, zoals die met een kerstboom, waarvan de stam een wapenstok is.
Het is niet toevallig dat de kunstenaars Den Haag uitkozen voor hun manifestatie. De stad is volgens hen hét podium voor politiek geëngageerde kunst. De woordvoerder: “Het is een multiculturele en een internationale stad en bovendien is het stad van vrede en recht. En het zou de eindbestemming moeten zijn van de dictator en zijn handlangers.”
‘Screams of the Silenced’ is tot en met donderdag 19 augustus te zien in The Grey Space in the Middle, Paviljoensgracht 20, woensdag t/m vrijdag: 16.00 – 22.00 uur, zaterdag: 12.00 – 22.00 uur, zondag: 12.00 – 18.00 uur. Klik hier voor het programma van lezingen, debatten en films.
Wilt u meer Haags nieuws lezen? Overweeg een (proef)abonnement op Den Haag Centraal. U ontvangt de krant 10 weken voor slechts 10 euro. Voor 90 euro per jaar kunt u DHC ook digitaal lezen.
