Theatercollege ‘Revolusi’: David van Reybrouck over de koloniale mythe
Hij publiceerde een bestseller, maakte een tv-serie en staat nu op het toneel, de Vlaamse schrijver en historicus David van Reybrouck. Met het theatercollege ‘Revolusi’ dus, zijn verhaal over de Indonesische onafhankelijkheidsstrijd.
Wat is dat, een theatercollege? “Ik geef echt college,” kondigt Van Reybrouck via de telefoon aan. “Ik loop met de microfoon over het toneel en vertel. Achter mij wordt op een groot scherm beeldmateriaal geprojecteerd: kaarten, prenten, foto’s. Over de voorgeschiedenis en over de onafhankelijkheidsstrijd.”
Van Reybrouck deed vier jaar lang onderzoek, veelal in Indonesië maar ook in Japan, en sprak met de laatste getuigen. Dat leverde een monumentaal stuk ‘oral history’ op, min of meer vergelijkbaar met zijn eerdere studie ‘Congo’.
De historicus realiseert zich dat hij zich maandag bevindt in de meest koloniale stad van Nederland: Den Haag, de weduwe van Indië. “Ik maak duidelijk dat het hele tempo doeloe-sentiment iets was van de bovenlaag. Daarvoor gebruik ik de beeldspraak van de pakketboot die tussen de eilanden voer. Op dek 1 was het inderdaad pais en vree. Maar op dek 3 zaten de inlanders tussen de koeien. Er heerste een fundamentele ongelijkheid. In de jaren twintig en dertig kreeg Nederlands-Indië zelfs trekken van een politiestaat. Iedereen die zijn stem tegen het systeem verhief, werd afgevoerd naar Nederlands eigen goelag op Nieuw-Guinea.”
David van Reybrouck ontkracht mythes
Dat de ‘revolusi’ iets was van door de Japanners opgestookte Indonesische jongeren, is een van de mythes die Van Reybrouck ontkracht. “Daarom begin ik mijn verhaal eeuwen geleden, toen de specerijenhandel ontstond. Je kunt het Indonesische nationalisme niet begrijpen zonder kennis van de VOC en het cultuurstelsel. De frustratie over het koloniale systeem zat diep.”
De afgelopen jaren is er in Nederland veel historisch onderzoek gedaan, onder meer door het NIOD, naar de naoorlogse periode. Met schokkende conclusies over ‘wijdverbreid gebruik van extreem geweld door Nederlandse militairen’.
Van Reybrouck: “Laten we zeggen dat dat project niet te vroeg is gekomen. Al in 1969 is geconcludeerd dat er diepgravend onderzoek nodig was. Het heeft een halve eeuw geduurd! Opnieuw bestaat overigens het gevaar dat het alleen maar gaat over die paar extreme jaren. De koloniale voorgeschiedenis met zijn eeuwen van pure exploitatie mogen niet worden vergeten. De Belgische koning Filip heeft zijn diepe spijt betuigd voor het complete koloniale optreden in Congo. Een dergelijke brede spijtbetuiging heb ik van Nederland nog niet vernomen.”
Theatercollege ‘Revolusi, een levende geschiedenis’, maandag 30 juni, 20.15 uur, Koninklijke Schouwburg. Meer informatie: www.hnt.nl
Wilt u meer Haags nieuws lezen? Klik hier voor alle verkooppunten. U kunt ook een (proef)abonnement nemen. U ontvangt DHC 10 weken voor slechts 10 euro.
