Conclusie boek en symposium: ‘Frankrijk moet geroofde schilderijen en de rest teruggeven’
Roofkunst uit de oorlog en de koloniale tijd wordt vaak gerestitueerd. Maar hoe zit het met de grote hoeveelheid kunst en naturalia die de Fransen hier roofden vanaf 1795? Marie Christine van der Sman schreef er een boek over.
Het verhaal is vaak verteld. Na de Franse Tijd (1795-1813) luidden op een dag de klokken in Den Haag. Niet om de mensen ter kerke te roepen, maar uit vreugde omdat ‘De stier’ van Potter en andere beroemde schilderijen terugkeerden uit Frankrijk. Ze zouden de basis vormen voor de collectie van het Mauritshuis. Minder bekend is dat er ook een heleboel kunstwerken en andere bijzondere voorwerpen níét terugkeerden. Cultuurhistoricus Marie Christine van der Sman (1957), oud-directeur van onder meer het Haags Historisch Museum en Huis van het Boek, publiceerde daar een boek over.
U hebt een tijdje geleden, vertelde u, een museumdirecteur in de Franse stad Rennes de stuipen op het lijf gejaagd. Zat u aan een schilderij?
“Nee, ik wees ernaar. Ik zei tegen hem dat het schilderij ‘Het huwelijk van Frederik Willem, keurvorst van Brandenburg, met Louise Henriette van Oranje in 1646’, van de Haagse schilder Jan Mijtens, terug moet naar Nederland. Het is ooit door de Fransen gestolen uit de nog altijd bestaande schilderijengalerij van Willem V aan het Buitenhof.”
Waarom worden de revolutionaire en Napoleontische periode met rust gelaten?
Heel toevallig is het Louvre nu net zelf beroofd. Maar ruim twee eeuwen geleden roofde de Franse staat er dus zelf op los. Wat gebeurde er precies?
“De Mijtens is maar één voorbeeld. In januari 1795 bezette het Franse revolutionaire leger de Nederlandse Republiek. Daarna werd de Bataafse Republiek opgericht. De Oranjes weken uit naar Engeland. Wat ze niet konden meenemen, waren ze kwijt. De Fransen roofden zo’n 200 schilderijen uit de galerij van Willem V en uit de paleizen. Daarvan keerden er na 1815 vele terug, maar 68 werken bleven achter. De 24 betere stukken hangen tot op de dag van vandaag in het Louvre, de rest is verdeeld over regionale musea. Daaronder dus die erg Haagse Mijtens in Rennes.”
Meer lezen?
Het volledige artikel verscheen in de krant van donderdag 23 oktober op pagina 17 in de kunstbijlage. Abonnees lezen het volledige artikel via de website of in de app (beschikbaar in Google Play en de App Store).
Nog geen abonnee?
Neem een (proef)abonnement op weekkrant Den Haag Centraal. Of haal de papieren krant bij een van onze verkooppunten.
