[Recensie] Werk Baumgärtner daagt uit tot beter kijken
Ooit begon het als grap.
De in Heidelberg (Duitsland) geboren kunstenaar Klaus Baumgärtner (1948-2013) gaf les aan de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten in Den Haag van 1984 tot aan zijn pensioen in 2013. Toen hij destijds solliciteerde bij directeur Beljon, vroeg deze hem of hij Nederlands sprak. ‘Beter dan prins Bernhard,’ antwoordde hij, en dat gaf direct een klik. Hij werd een geliefd en inspirerend docent, de studenten noemden hem Baum. Klaus Baumgärtner was fotograaf, grafisch ontwerper, schilder en beeldhouwer. Kunstenaar Theo Rooden schreef over hem: ‘Hij had het uiterlijk van een kerstman, een Duits accent, en een groot hart voor mensen en kunst.’
Catalijn Ramakers opende op 18 februari een overzichtstentoonstelling met werk van Baumgärtner in Galerie Ramakers. Ook werd het boek ‘Collage’ gepresenteerd over zijn leven en werk, samengesteld door zijn weduwe Robine Clignett. Later in het jaar volgt een fototentoonstelling in het Haags Gemeentemuseum met Wim van Sinderen als adviseur.
Gummetjes van Baumgärtner
Ooit begon het als grap. Duchamp presenteerde industriële producten als kunstvoorwerpen, zoals zijn beroemde toiletpot. Picasso maakte een stierenkop van een fietsstuur en een zadel. En ook Baumgärtner was zijn leven lang gefascineerd door gebruikte spullen en struinde rommelmarkten af, maar ook nam hij vergroeide takken mee van boswandelingen. Bij alles stelde hij zichzelf de vraag: ‘Doe ik er iets mee of laat ik het zo?’ Met zijn foto’s liet hij zien hoe alledaagse voorwerpen in de omgeving opgenomen werden.
Hij fotografeerde schaduw en spiegeling, krassen en afdrukken, een vlek die was gemaakt. Baumgärtner herkende schoonheid in onopvallende voorwerpen. Zijn beelden ontstonden uit niet voor de hand liggende objecten die hij met elkaar combineerde en die zo hun oorspronkelijke functie verloren. De in vreemde kronkels gegroeide takken schilde en schuurde hij. Glanzend gevernist en aan een lijn opgehangen werden het kunstobjecten. En de vormen die tussen de takken ontstonden, vond hij net zo belangrijk als de vorm van de takken zelf.
Zonder titel
Het werk van Baumgärtner heeft nooit een titel, dat vraagt iets van de toeschouwer. Het maakt onzeker, er wordt om uitleg gevraagd. Baumgärtner wilde dat er aandachtig naar zijn sculpturen gekeken werd en dat de betekenis zich vanzelf zou openbaren. In Galerie Ramakers staat onder andere een houten kegel met gaatjes, daarin zijn stokjes gestoken en op de stokjes zijn gebruikte gummetjes geprikt. Is het een boom of een kleine struik? Ergens anders zijn gesnoeide takken neergezet. Zoals wandelende reuzenspinnen. En een rond plankje met een stokje en een ijzerdraadje zou een bootje met een wapperend zeil kunnen zijn; daarnaast staat een schaaltje met een opgeblazen zaadcel, het is maar net wat je ervan maakt. En dat was nu precies de bedoeling van Klaus Baumgärtner.
‘Uit het atelier van Klaus Baumgärtner’, t/m zondag 18 maart, Galerie Ramakers. Meer informatie: www.galerieramakers.nl
Wilt u meer lezen? Neem dan een abonnement op DHC.
