In museum Voorlinden laat Alicja Kwade je twijfelen aan je waarneming
Alicja Kwade is zowel kunstenaar als onderzoeker. Met haar installaties en sculpturen die nu in museum Voorlinden te zien zijn, laat ze je twijfelen aan je waarneming.
De tengere Alicja Kwade (1979, Katowice, Polen) straalt een enorme kracht uit. Ze is geheel in het zwart gekleed en nauwelijks opgemaakt. Om haar schouder hangt een tot op de draad versleten goudkleurige handtas met verfvlekken, die ongetwijfeld een lange geschiedenis met zich meedraagt. Kwade spreekt razendsnel en in het Engels, haar woorden tuimelen naar buiten en lijken haar gedachten nauwelijks te kunnen bijhouden. Die Notwendigkeit der Dinge (de noodzakelijkheid der dingen) is de titel van haar solotentoonstelling in museum Voorlinden. Daarvoor onderzocht ze de essentie van de dingen. Het resultaat laat zich zien in installaties en sculpturen.
Als dochter van een cultuurwetenschapper en een conservator was Kwades keuze voor een opleiding in de kunst niet geheel onverwacht. Ze studeerde in Berlijn, waar ze nog steeds woont. Ze exposeert inmiddels over de hele wereld, waaronder in het Metropolitan Museum of Art in New York en op de Biënnale van Venetië.
De volledige weergave van mijn genetische code staat op 259.025 vellen papier
Alicja Kwade heeft een speciale band met Voorlinden, dat al jaren verschillende werken van haar in de collectie heeft en haar met deze tentoonstelling de ruimte geeft om te experimenteren. De zalen, inclusief de vloeren, zijn op haar verzoek geheel wit gemaakt. In één zaal verdwijnt een lange buis in de wand, om twee ruimtes verderop weer tevoorschijn te komen. Je kunt erdoorheen kijken en gesprekken ‘uit een andere dimensie’ opvangen.
Zwaartekracht
Alicja Kwade is een onderzoeker in hart en nieren en benadert vragen wetenschappelijk, ze vertaalt (filosofische) vraagstukken in kunstwerken en wil de toeschouwer laten twijfelen aan alles wat hij waarneemt. Haar sculpturen en installaties zijn indrukwekkend en zetten je aan het denken, maar ze hebben toch ook een poëtische uitstraling.
Natuurelementen spelen een rol in Kwades werk. Keien zo groot als rotsblokken, zijn veelvoorkomende onderdelen in haar installaties. De invloed van de zwaartekracht fascineert haar. Zoals ze het zelf formuleert: ‘Onzichtbare krachten laten de aarde draaien en houden alles op zijn plaats’.
‘Stellar Day.’ (Museum Voorlinden)
Landgoed Voorlinden vormt een unieke achtergrond voor de twee monumentale buiteninstallaties MatterMotion en ParaPosition die Kwade speciaal voor het museum maakte. Tussen hoog oprijzende frames zweven enorme natuurstenen die voor de kunstenaar samengeperste tijd symboliseren. De frames staan voor door mensen gemaakte systemen, zoals politieke structuren en maatschappelijke constructies. De stenen trotseren met hun immense gewicht de zwaartekracht.
DNA
Met de installatie Gegebenenfalls die Wirklichkeit (Alicja) laat Kwade zichzelf zien. “Wat je hier om je heen ziet, dat ben ik in de diepste betekenis van het woord en op de intiemste manier die er bestaat. Hier kom je zo dicht bij mij als maar mogelijk is,” zegt ze. “Ik heb veel vrienden die wetenschapper zijn en ik heb hun gevraagd om mij alle informatie over mijn DNA in een pdf te geven. Ik was verbaasd hoeveel papier daarvoor nodig is: de volledige weergave van mijn genetische code staat op 259.025 vellen papier.”
Alle muren zijn van vloer tot plafond bedekt met A4’tjes (ongeveer 4000) die elk een deel van de code weergeven, de rest ligt in koperen bakken op de grond. “Wat zo bijzonder is, is dat het DNA van alle mensen voor 99,9 procent identiek is. Alleen de vetgedrukte delen gaan over mij. Het is het meest gedetailleerde portret wat ik jullie van mijzelf kan geven en toch weten jullie nu nog eigenlijk niks over mij.”
‘Carrier | Multi Carrier | Double Carrier’. (Courtesy Alicja Kwade)
Elke bezoeker mag een vel papier meenemen en bezit dan een stukje van de unieke code van Alicja Kwade. In een andere ruimte hangt ‘Zelfportret’ uit 2020, bestaande uit 24 ampullen waar alle essentiële chemische elementen van het menselijk lichaam in zitten.
Voor haar boomsculptuur What part of me don’t you know heeft Kwade het DNA van een es ontrafelt. Ook elke boom heeft een uniek DNA, de afgedrukte code daarvan leverde een rol papier op waarmee ze een boom nabootste. Voor het werk Achairisachairisachiar liet ze één deel van een omgehakte boom intact, aan de andere kant hieuw ze een stoel uit. Hiermee wordt zowel het materiaal waarvan de stoel is gemaakt als het proces van het ontstaan in beeld gebracht.
Evolutie
Bij het verlaten van het museum loop je langs het werk Carrier | Multi Carrier | Double Carrier dat bestaat uit bronzen stoelen waarop zware stenen liggen. Het werk symboliseert de eindeloze evolutie van de aarde. Ook hier staan de stenen voor eeuwigheid en spiritualiteit. De stoelen symboliseren de vindingrijkheid en het sociale gedrag van mensen.
“De mens zal altijd verbonden blijven met de krachten van de natuur. Ik probeer te begrijpen wat de wereld bij elkaar houdt, waarom alles draait, waarom dingen elkaar lijken op te volgen en een bepaalde orde aanhouden, om uiteindelijk weer in chaos te vervallen.”
Alicja Kwade, ‘Die Notwendigkeit der Dinge’, te zien tot en met zondag 9 juni, museum Voorlinden. Meer informatie www.voorlinden.nl
De redactie biedt u dit verhaal gratis aan. Meer Haagse verhalen? Neem een (proef)abonnement op weekkrant Den Haag Centraal. Elke donderdag in de bus. De krant is ook verkrijgbaar bij onze verkooppunten.
