Dit was het (nep)nieuws: humor als medicijn
Lachen om dictators. Moet kunnen. Tijdens de Nacht van de Dictatuur biedt ‘Dit was het (nep)nieuws’ met Harm Edens, vooral een satirische kijk op wereldpolitieke thema’s. “Er komen twee vluchtelingen aan op Lesbos, zegt de een tegen de ander…”
“Jeetje, dat is ongelooflijk moeilijk,” verzucht Harm Edens. De tv-presentator moet het antwoord op de vraag hoe je echt nieuws van nepnieuws kunt onderscheiden schuldig blijven. Hij analyseert: “Kijk, ‘gewoon’ nieuws is vaak al fake. Meestal is het gebaseerd op een wankel onderzoekje of komt het van een vooringenomen iemand. Dus als normaal nieuws al een beetje nep is, wat is nepnieuws dan? Zie je, ik loop helemaal vast.”
Tijdens de Nacht van de Dictatuur gaat Harm Edens op ludieke wijze toch proberen antwoord te vinden op deze lastige vraag. Het evenement, dit jaar voor de zevende keer, belicht democratie, dictaturen en rechtsstaat vanuit onverwachte hoeken. Van debat tot diner en van filmvertoning tot interview.
En er is ruimte voor humor. Want in café Dudok presenteert Harm Edens ‘Dit was het (nep)nieuws’, naar het satirische televisieprogramma ‘Dit was het nieuws’, waarvan hij sinds 1996 het gezicht is. Met twee teams bespreekt hij dan op cynische wijze, aan de hand van foto’s, filmpjes en krantenkoppen, het nieuws. Voor de Haagse Nacht van de Dictatuur maakt Edens een eenmalige special. Een van de kandidaten in Dudok is D66-kamerlid Jan Paternotte. Met drie (nu nog onbekende) deelnemers moet hij benoemen of een bericht ‘fake’ of echt is. En waarom?
Kim Jong-un, die is zo debiel dat het bijna moeilijk is om niet om hem te lachen.
Het live maken van een satirisch programma, vraagt om een andere benadering, vertelt Edens. “Voor tv-opnames is er een zorgvuldig uitgebalanceerd script en broedt een zware redactie dagen op grappen. Maar live werkt dat niet. Je kunt niet knippen en monteren wat wel en niet gelukt is, teveel kant-en-klare stukjes achter elkaar wordt te plastic. Wij gaan gewoon naturel op zoek naar verbazing. En hopelijk valt er dan wat te lachen. Zo niet, dan gooien we er gewoon een slechte mop tegenaan. Zoiets als: Er komen twee vluchtelingen op Lesbos, zegt de een tegen de ander… Nou ja, dat ga ik nu niet verklappen. De clou horen de bezoekers vrijdag. Als die er al is.”
Absurditeit in ‘Dit was het (nep)nieuws’
Het thema van de Nacht van de Dictatuur – nepnieuws en dictators – biedt voldoende kansen voor een satirische kijk op het nieuws, hoe zwartgallig deze soms ook is.
Edens: “Het is natuurlijk een loodzware materie. Maar humor vind ik een sterk medicijn. Kim Jong-un, die is zo debiel dat het bijna moeilijk is om niet om hem te lachen. En Melomania Trump, of hoe heet dat mens ook alweer? Oh ja, Melania (vrouw van de Amerikaanse president Donald Trump, red.). Nou, zij gaat met droge ogen op hakken van zestien centimeter naar een overstroomd gebied.”
“Hoewel, nu ik daar over nadenk: dat is gewoon heel slim. Stel je voor dat het water verder stijgt, dan staat zij het langst van iedereen droog. Ook de Turkse staatsgreep biedt voldoende aanleiding voor een hilarische kijk. Ik bedoel, heel toevallig op het moment dat president Erdogan in Tsjetsjenië is, zoeven er wat vliegtuigjes over de Bosporus. Dat komt wel geregisseerd op mij over. Maar goed, ik moet natuurlijk oppassen met wat ik zeg. Ik denk dat ik tijdens ‘Dit was het (nep)nieuws’ gevoelige uitspraken maar toeschrijf aan Maartje van Wegen. Of Twan Huys, dat kan ook.”
Serieuze noten
Er worden ook serieuze noten gekraakt tijdens de Haagse Nacht van de dictatuur. Zo is er een lezing van internetsocioloog Albert Benschop, vertellen activisten over het democratisch verzet in Azerbeidzjan, Rusland en Oekraïne, houdt arabiste Rena Netjes een tafelrede en is in het Filmhuis het Zuid-Koreaanse The Net (een spionagethriller over een Noord-Koreaanse visser die per ongeluk in Zuid-Korea belandt) te zien.
Dit artikel wordt u gratis aangeboden. Meer lezen over cultuur in Den Haag? Neem dan een abonnement bij DHC.
