Zorgen om gezondheid jongeren: vaker vapen, slechter slapen
Steeds minder Haagse jongeren hebben vertrouwen in hun toekomst. Ze wonen langer thuis, kunnen moeilijk rondkomen, slapen slecht en zijn meer gaan roken. GGD Haaglanden noemt de situatie zorgwekkend.
Ze zijn er in alle kleuren en smaken, zelfs met ingebouwde spelletjes, waarbij trekjes punten opleveren. Geen wonder dat elektronische sigaretten, vaak vapes genoemd, populair zijn bij de jeugd, zoals opnieuw blijkt uit een gezondheidsmonitor. De mentale gezondheid van Haagse jongeren mag de afgelopen twee jaar dan iets zijn verbeterd, de toename van het percentage rokers en vapers ‘is zorgwekkend en vraagt urgent om actie’, stelt de gemeentelijke gezondheidsdienst (GGD) Haaglanden.
Populair
Met de Gezondheidsmonitor Jongvolwassenen brengen gezondheidsdiensten de leefstijl van jongeren tussen de 16 en 25 jaar in beeld. Dit gebeurde voor het eerst in 2022. De tweede meting werd afgelopen jaar uitgevoerd; de resultaten verschenen deze week. In heel Nederland vulden ruim 135.000 jongeren de vragenlijst in, onder wie 1728 uit Den Haag. Een derde van hen rookt wel eens. Het percentage dat wekelijks rookt is gestegen naar 22 procent, ten opzichte van 17 procent in 2022. Zo’n 18 procent rookt dagelijks. Jonge mannen steken meestal tabak op; vapen is vooral populair onder jonge vrouwen en 16- en 17-jarigen.
Peer pressure speelt een belangrijke rol: vapen wordt stoer gevonden
Kwalitatief onderzoek onder middelbarescholieren wees vorig jaar al uit dat vooral door hen veel wordt gevaped. “Peer pressure speelt daarbij een belangrijke rol: het wordt stoer gevonden,” aldus Marije van Koperen van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). De kennisorganisatie adviseert beleidsmakers om, in navolging van het smaakjesverbod en de verplichting tot neutrale verpakking, een standaardontwerp voor e-sigaretten in te voeren. De verwachting is dat deze zonder toeters en bellen minder aantrekkelijk zijn voor de jeugd. Vapes mogen niet verkocht worden aan mensen onder de 18 jaar, maar zijn online voor iedereen verkrijgbaar, volgens Van Koperen. “Jongeren bestellen ze via sociale media en slaan zo de retail over.”
Woningnood en schulden
Meer dan de helft van de Haagse deelnemers aan het grootschalige gezondheidsonderzoek is 21 jaar of ouder en het overgrote deel is hogeropgeleid. 62 procent woont nog bij de ouders. Dat is maar liefst tien procent meer dan in 2022. De meesten werken (78 procent) of volgen een opleiding (72 procent); 55 procent combineert opleiding en werk. Toch heeft 35 procent moeite met rondkomen, ten opzichte van 28 procent landelijk. Zo’n 15 procent van de jongeren in Den Haag heeft schulden anders dan een studieschuld.
Steeds minder Haagse jongeren geven aan veel vertrouwen te hebben in hun toekomst: 41 procent, tegenover 46 procent in 2022. Het merendeel maakt zich zorgen om de woningmarkt (73 procent) en stijgende prijzen (70 procent). Ook bronnen van zorg zijn het klimaat (44 procent), oorlogen (42 procent) en discriminatie (39 procent). In Den Haag rekent 18 procent van de jongeren zichzelf tot de groep LHBTQIA+, tegenover 12 procent landelijk. Van hen heeft 38 procent nooit of slechts soms het gevoel zichzelf te mogen zijn.
Slechte gezondheid
Jongeren in Den Haag voelen zich minder gezond dan hun leeftijdsgenoten in de rest van Nederland: 43 procent vindt de eigen gezondheid niet goed; het landelijke gemiddelde is 36 procent. In de stad slaapt 26 procent van de jongeren meestal slecht, tegenover 20 procent in heel Nederland. Ook het percentage met overgewicht (30 procent) is hoger dan landelijk (26 procent).
Het percentage Haagse jongeren dat zich eenzaam voelt nam de afgelopen jaren iets af
Nationaal en internationaal onderzoek lieten eerder zien dat de mentale gezondheid van jongvolwassenen onder druk staat, met name sinds corona. Een derde van de Haagse jongeren zegt nog steeds negatieve gevolgen te ondervinden van deze periode. Al is er wel verbetering: in 2024 had 24 procent psychische klachten; twee jaar eerder was dat nog 29 procent. Ook het percentage jongeren dat zich eenzaam voelt nam de afgelopen jaren af, van 68 naar 64 procent.
Cannabis
Drinken en gokken doet de Haagse jeugd minder dan leeftijdsgenoten elders. Het percentage zware drinkers is hier 16 procent, ten opzichte van 21 procent landelijk. Cannabis wordt wel meer gebruikt, maandelijks door 20 procent tegenover 15 procent in de rest van het land. Een kwart gebruikt wel eens xtc, 18 procent lachgas en 14 procent cocaïne.
De meting wordt opgevolgd met een kwalitatief onderzoek, waarbij met jongeren in gesprek wordt gegaan over hun gezondheid. De resultaten daarvan worden in maart verwacht.