Kinderen stellen beeld van Moerwijk bij: ‘Het is hier heus geen getto’
De fototentoonstelling ‘Moerwijk Forever’ geeft een intieme inkijk in de wijk, door de ogen van de kinderen die er wonen.
‘Ik zou best nog wel een keertje, net als vroeger, in Moerwijk willen wonen.’ Zo begint het niet-officiële Haagse volkslied ‘O, O, Den Haag’. Harrie Jekkers brengt daarin een ode aan zijn geboortestad en de buurt waar hij zijn jeugd doorbracht, eind jaren zestig, begin jaren zeventig. Hoe is het anno 2024 om in Moerwijk op te groeien? Dat vroeg documentairefotograaf Jeffrey Grouwstra van Kijklab zich af. Hij en collega-fotograaf Roos Koole besloten het uit te zoeken, samen met kinderen uit de wijk zelf.
De ene na de andere rij portiekwoningen, her en der een dichtgespijkerd pand, veel beton en weinig groen, als je het aangrenzende Zuiderpark niet meetelt. De naoorlogse Moerwijk is een zogenoemde kwetsbare wijk, met veel sociale huurwoningen en bewoners van niet-westerse afkomst. “Mensen die hier wonen, worden vaak weggezet als ‘dom, dik en arm’,” stelt Grouwstra, die zelf ook opgroeide in Den Haag Zuidwest, het gebied in stadsdeel Escamp waarvan Moerwijk deel uitmaakt. “Dat is onder andere de reden dat bewoners weinig vertrouwen in de media hebben, want de werkelijkheid is natuurlijk veel gelaagder.”
Rookbommen
In de P. Oosterleeschool hangt een kleurrijk bord met daarop de dertig verschillende talen die de leerlingen spreken. “De hele wereld komt hier samen,” zegt Koole na afloop van de laatste naschoolse fotografieles aan kinderen uit groep 7 en 8. Zij kregen ook een camera mee naar huis. “Ik heb 102 foto’s van mijn Ghanese familie gemaakt,” roept Halim. De 10-jarige stuitert alle kanten op. “Ik speel veel buiten, zo maak je vrienden in deze wijk. Maar sommige kinderen doen stoer, scheppen een beetje op over wat ze allemaal hebben. Dat vind ik raar. Het maakt niets uit als je blut bent.” En weg is hij weer.
Ik ben gek op kinderen en wil ze blij maken
Dat geeft de 12-jarige Robert de kans om te vertellen over zijn foto: “Die met de rookbommen heb ik gemaakt.” Achter de roze rook is te zien hoe de 11-jarige Mohammed een bal hooghoudt in een voetbalkooi. “Een omhaal kan hij ook heel goed,” vindt Robert. Mohammed is geboren in Irak, de ouders van Robert komen uit Armenië. “Ik woon bij mijn tante en oom,” vertelt de laatste. “Ik heb meer meegemaakt dan andere kinderen, zelfs kinderen die in een oorlog zitten, maar ik vertel liever niet wat.” Over vuurwerk wil hij wel praten: “Cobra’s, nitraten, thunderkings en shots, ik ben er verliefd op. Ze worden hier in de buurt het hele jaar door afgestoken. Het kan in je gezicht knallen, maar ik doe voorzichtig hoor.”
Toekomst
“Den Haag is de meest gesegregeerde stad van Nederland, en Moerwijk is een van de armste wijken,” vertelt Grouwstra. Een derde van de kinderen groeit er op in een minimagezin, tegenover nog geen 20 procent in de hele gemeente. Om het gebied uit het slop te trekken, wordt er volop geïnvesteerd in renovatie en nieuwbouw van woningen. “Ook zijn er allerlei participatietrajecten gaande,” weet Grouwstra. “Daaraan doen vooral veel oude mannen mee. Kinderen en jongeren zien we er niet zo in terug, terwijl zij de toekomst hebben. Ze spelen en hangen veel buiten, waardoor ze alles van de buurt zien en weten. Tijdens een van onze wandelingen door de wijk liepen we langs een auto met ingeslagen ramen en lekgestoken banden, daar kijken zij niet van op.”
We willen laten zien hoe veerkrachtig en creatief de kinderen zijn
“We zien soms verkeerde dingen,” geeft Mohammed toe. “Zoals die steekpartij bij de supermarkt. Dat doen mensen die niet zijn opgevoed. Maar de meeste mensen hier zijn goed, zoals Samet.” Samet is de islamitische slager van Mis Versmarkt aan de Betje Wolffstraat. “Ik ben gek op kinderen en wil ze blij maken,” zo verklaart hij zijn populariteit. “Daarom probeer ik het vlees dat zij lekker vinden, zoals kipfilet, betaalbaar te houden. “Veel mensen zitten in een uitkering, dus natuurlijk is het leven moeilijk. Maar iedereen hier kent en helpt elkaar. Het is een heel sociale buurt.”
Trots
“Met dit fotoproject willen we de mooie kanten van de buurt laten zien,” aldus Grouwstra, “en hoe veerkrachtig en creatief de kinderen zijn.” In totaal 31 van hen legden hun leefwereld vast op beeld: dertien basisschoolleerlingen en achttien jongeren in de leeftijd van 15 tot 22 jaar. “De interesses van tieners en kinderen verschillen, maar wat opvalt, is dat ze allemaal heel erg trots zijn op hun eigen cultuur en geloof,” vertelt Koole, “terwijl ze tegelijkertijd voelen dat er van buitenaf wordt geoordeeld over de wijk.” ‘Wij zijn getto-besties!’, hoorde ze een groepje meiden zeggen. “Dat is tekenend. Ook dat ze er snel bij zeiden dat er veel wordt ingebroken in de buurt, maar dat het heus geen getto is.”
Het zou mooi zijn als bezoekers van de expositie herkenning ervaren
“Kinderen zijn al op jonge leeftijd met foto’s bezig, bijvoorbeeld op sociale media,” zegt Grouwstra. “Dat is interessanter en toegankelijker voor ze dan schilderkunst of tekst, omdat het taalbarrières en cultuurverschillen overschrijdt.” Evenals grenzen tussen wijken. Want 55 foto’s van Moerwijk, gemaakt en uitgezocht door de kinderen zelf, hangen nu in het Fotomuseum aan de Stadhouderslaan. “Ik wist niet dat ik dit ooit zou bereiken,” zucht Robert. Hij is niet eerder in het Statenkwartier geweest. “En mensen uit dat deel van de stad komen niet zo snel hiernaartoe,” volgens Grouwstra. “Zo kunnen we Moerwijk toch aan ze laten zien, door de ogen van de kinderen die er wonen.”
Herkenning
De jonge makers gaan samen met hun familie en leerkrachten naar de opening van de fototentoonstelling. “We hebben een touringcar geregeld, zodat iedereen meekan,” aldus Koole. Ook medewerkers van wijkorganisaties, woningcorporaties en de gemeente zijn uitgenodigd. “Het doel is om werelden samen te brengen en het beeld van Moerwijk bij te stellen. Het zou mooi zijn als bezoekers van de expositie herkenning ervaren, ondanks de verschillen. En we hopen dat er gesprekken ontstaan, ook tussen bestuurders en de mensen over wie zij beslissingen nemen.”
En Grouwstra, heeft hij antwoord gevonden op zijn vraag hoe het is om nu op te groeien in Moerwijk? “Niet heel anders dan toen ik jong was,” concludeert de fotograaf. “Destijds was het ook al geen rijke wijk. Het is nog diverser geworden, maar niet per se slechter.”
‘Moerwijk Forever’, Fotomuseum, zaterdag 14 december 2024 t/m zondag 18 mei 2025. Toegang gratis. Meer informatie: www.fotomuseumdenhaag.nl
