De dromen en passies van dakloze mensen in beeld
Van de Haagse fotograaf Peter van Beek verscheen vorige week ‘Portretten uit de Pauluskerk over dromen, passie en verlangen’. Daarin vertelt hij de verhalen van dakloze mensen.
Hoe mooi het is om te luisteren naar mensen, ze de kans te geven hun verhaal te vertellen, besefte Peter van Beek toen hij een project deed met hoogbejaarden in Haarlem. Hij begon door gewoon eens met ze te gaan praten, ‘soms urenlang’. “En dan zie je ze opbloeien, bij het verleden, bij mooie herinneringen. Toen het eenmaal tijd was om een foto te maken (van de ouderen met hun passie, red.), zagen ze eruit als jonge mensen.”
Van Beek deed iets vergelijkbaars voor zijn nieuwste project, dat afgelopen week verscheen. In ‘Portretten uit de Pauluskerk over dromen, passie en verlangen’ staan de verhalen en foto’s van dakloze Rotterdammers. De een wil hovenier worden, een ander droomt van ritjes op een motor en weer een ander hoopt vooral dat Feyenoord weer kampioen wordt.
De dakloze mensen die ik spreek zijn geweldig: zo rauw, zo uniek, zo ad rem
Maar de belangrijkste droom, daar waar het allemaal mee begint: een huis, van de keiharde straat af, een bestaan opbouwen. Ja, glimlacht Van Beek, ook de dromen van dakloze mensen zijn ‘zo burgerlijk als maar kan’. “Ze willen gewoon een huisje met een tuintje, zodat ze vrienden kunnen uitnodigen, misschien een beetje muziek kunnen maken samen. Een dak boven je hoofd, rust, een paar mensen om je heen, veel meer hoeft niet.”
Belasting betalen
Het boek bevat talloze bijzondere foto’s en bijbehorende verhalen. Neem Abdul uit Nigeria, die stateloos is. Hij staat op de foto bij de Belastingdienst, met een bakfiets vol blauwe enveloppen. Zijn droom: belasting betalen. “Want dat betekent dat hij een baan en een huis heeft.” Of kijk naar Paulina uit Polen, die in de Westlandse kassen werkte, haar baan verloor en daarmee ook haar kamer. Ze wil graag trouwen, met ‘een heel lieve man’, en is gefotografeerd in een winkel met bruidsjurken, haar ogen gesloten, haar ene hand rustend op haar andere.
Abdul wil niets liever dan belasting betalen. (Peter van Beek)
Sommige mensen die Van Beek portretteerde, wisten hun dromen te verwezenlijken. Maar voor het merendeel van hen is het bestaan uitzichtloos, zoals het verhaal van de Marokkaanse Ben Said illustreert. Hij is al veertig jaar in Nederland zonder verblijfsvergunning en zijn gezondheid is flink achteruitgegaan. Zijn dromen – een huis, een baan als bouwvakker, een gezin – zijn begraven; sommige daarvan letterlijk, op de foto.
Rauw en uniek
Van Beek is van jongs af aan gefascineerd door buitenstaanders, mensen aan de zelfkant van de samenleving. Hij groeide op in Veenendaal (‘heel braaf, heel christelijk’), waar hij vooral de Roma die aan de rand van de stad woonden interessant vond. “Het rumoer, de kinderen buiten, brandjes, inval van de politie, ik vond het prachtig.” Hij voelde zich thuis bij ze, en bracht later voor zijn werk jaren bij Roma-gemeenschappen in Oost-Europa door.
De soms schrijnende verhalen van dakloze mensen in Nederland kunnen verdrietig stemmen, maar geven Van Beek vooral veel energie. “Al die geweldige mensen die ik spreek, die zo rauw zijn, zo uniek, zo ad rem.” Het systeem daarentegen is wel een bron van moedeloosheid. “Het is vast allemaal ingewikkeld, maar je kunt toch niet iemand hier 25 jaar lang illegaal laten rondlopen?” Van Beek hoopt dat zijn boek een beetje aandacht genereert en onder de ogen komt van beleidsmakers. “Wie weet levert het iets op. Al krijgen maar een paar mensen het inzicht: die mensen horen niet op straat.”
Peter van Beek, ‘Portretten uit de Pauluskerk over dromen, passie en verlangen’. Meer informatie: www.present.pauluskerkrotterdam.nl
