Vechten voor idealen Franse Revolutie

Het onbehagen groeit, over van alles en nog wat. In deze onzekere tijden gaat het festival Winternachten op zoek naar een nieuw wij-gevoel.

Door

‘Vrijheid, gelijkheid, broederschap’. Voor ‘ons’ in het verwende Westen misschien versleten waarden, maar voor velen in Oost-Europa en verder weg leidende beginselen. “Voor mij als Iraanse Nederlander zijn deze begrippen zo actueel als wat,” roept Shervin Nekuee , programmeur van Winternachten uit.

“Daar moeten we het over hebben. De idealen van de Franse Revolutie moeten ook hier weer actueel worden. Dat is van essentieel belang voor de binding in de samenleving. We moeten voorkomen dat iedereen zich terugtrekt in enclaves die uit elkaar drijven.”

Nekuee (49), Hagenaar van Iraanse komaf, is programmeur van het festival Winternachten / Writers Unlimited. We spreken hem op een drukke zolder hoog boven de smalle Hartogstraat, het hoofdkwartier van het evenement, dat volgende week voor de 24ste keer wordt gehouden. ‘We the People’ is het thema, dat in directe zin is ontleend aan het voorwoord van de Amerikaanse grondwet, maar in dit geval naar iets veel breders verwijst. Nekuee: “Het gaat om het wij-gevoel. Dat ontbreekt tegenwoordig vaak. Mensen zeggen dat ze het missen. We willen nu met schrijvers, dichters en journalisten onderzoeken hoe we het wij-gevoel een nieuwe en positieve invulling en betekenis kunnen geven.”

Vergeten waarde

Op de vrijdag (19 januari) gaat het op Winternachten. in het bijzonder over de idealen van de Franse Revolutie. “Schrijver en essayist Bas Heijne onderzoekt in het programma ‘Fraternité! De vergeten waarde van het wij-gevoel’ waarom de broederschap onder druk staat. Hij doet dat samen met de Vlaamse schrijver David Van Reybrouck, de Frans-Marokkaanse schrijver Leïla Slimani, de Turkse dichter en filosoof Efe Murad, de Duitse schrijver Fatma Aydemir en de Poolse schrijver Grazyna Plebanek.

“Het gaat erom hedendaagse woorden voor een verbindend wij-gevoel te vinden.” Een bijzonder onderdeel van dit programma is de presentatie van acht nieuwe versies van Schillers ‘Ode an die Freude’, ook de tekst van het officieuze Europese volkslied. De auteurs zijn: Nino Haratischwili (Georgië), Magda Cârneci (Roemenië), Sanam Sheriff (India), Efe Murad (Turkije), Grazyna Plebanek (Polen), Gustaaf Peek, Ghayath Almadhoun (Syrië) en Charlotte Van den Broeck (België). Accordeonist Oleg Lysenko zorgt met cellist Elisabeth Sturtewagen en sopraan Jole De Baerdemaeker voor de muzikale ondersteuning.

Grenzen

Op zaterdag staat het thema ‘Europa en de wereld’ centraal. “Het gaat dan onder meer over de betekenis van grenzen,” vertelt Nekuee. “Paul Scheffer gaat in gesprek met de Pakistaanse schrijver Mohsin Hamid, die in zijn eigentijdse liefdesroman ‘Exit West’ het leven beschrijft in tijden van wereldwijde migratie. Scheffer zelf constateerde in zijn essay ‘De vrijheid van de grens’ dat een open samenleving alleen kan bestaan door enige ruimtelijke afbakening. De Haags-Syrische muzikant en componist Amer Shanati omspeelt deze discussie op de ud en kunstenaar Gerda Dendooven maakt live illustraties.”

Voordat we gaan denken dat er alleen maar zware onderwerpen en ingewikkelde discussies op het programma staan.. Er zijn ook ‘gewone’ gesprekken met schrijvers, verzekert Nekuee. “Net als vorig jaar hebben we weer schrijvers op de sofa voor een gesprek met de Vlaamse psychiater Damiaan Denys. Bijvoorbeeld Peter Buwalda. En Lisa Weede interviewt Nino Haratischwili over haar boek ‘Het achtste leven’, een Georgisch familie-epos van Tolstojaanse dimensies. Als ik één boek zou moeten aanbevelen, is het dit wel.” Op zondag is er het ‘Schrijversfeest’ met de uitreiking van de  literaire prijzen van de Haagse Jan Campert-Stichting.

Gevlucht

Voor Shervin Nekuee zelf zijn de idealen van ooit geen lege hulzen. “Ik kijk natuurlijk tussen alle drukte door met een schuin oog naar Iran. “Ik ben op mijn negentiende gevlucht. Onze familie stond niet achter de sjah, maar ook niet achter de islamitische revolutie. Bovendien was ik dienstweigeraar. De oorlog destijds tegen Irak was een instrument van het regime om het volk te onderdrukken. Ik heb in Nederland sociologie gestudeerd en gedoceerd, en heb een boek geschreven over Iran. Sinds vorig jaar werk ik bij Winternachten.”

“Ik woon met mijn gezin in Den Haag, een fijne stad, maar wel erg gefragmenteerd. Daarom vind ik het goed dat we ook activiteiten hebben in de bibliotheek Nieuw Waldek, de bibliotheek Schilderswijk, Theater Dakota en een aantal scholen. Dichter Max Lerou, schrijfster en columniste Mira Feticu en jong talent Hizir Cengiz geven hun visie op hun woonplaats Den Haag in speciaal voor het festival nieuw geschreven teksten. We hebben veel buitenlandse gasten, maar het Haagse geluid ontbreekt niet.”

Winternachten/Writers Unlimited, 18 t/m 21 januari, hoofdlocatie Theater aan het Spui. Meer informatie: www.writersunlimited.nl

| Foto: DHC/Sebastiaan Boot

Wilt u meer lezen? Neem dan een abonnement op DHC.

Standaardportret
Bekijk meer van